Bruksizm tedavisi, diş sıkma, diş gıcırdatma isimleriyle de bilinen problem için uygulanan çeşitli yöntem ve ilaçları tanımlamaktadır. Bu tedavi uygulamaları ile diş sıkma ve buna bağlı pek çok sorunun iyileştirilmesi amaçlanır.
Bruksizm tedavisi için kullanılan ilaçlar, plak uygulamaları ve sorunun yol açtığı ağrıları azaltmaya yönelik masaj yöntemleri mevcuttur. Bruksizm önemli bir rahatsızlıktır. Tedavi edilmemesi durumunda ciddi sorunlar yol açabilir. Ağız ve diş sağlığını koruyabilmek, uyku kalitesini optimum seviyede tutabilmek için diş sıkma tedavi yöntemlerine başvurmak gereklidir.
Bruksizm Tedavisi Nasıl Yapılır?
Bruksizm, pek çok nedene bağlı olarak ortaya çıkabilir. Tedavi yöntemleri denenmeden önce soruna yol açabilecek kaynakların araştırılması gereklidir. Bruksizme yol açabilen nedenler arasında stres, psikolojik rahatsızlıklardan bazıları, mide hastalıkları vb. sıralanabilir.
“Diş sıkma nasıl geçer” sorusuna yanıt olabilecek bazı işlem ve yöntemler şu şekilde sıralanabilir;
İlaçla tedavi: Bruksizm tedavisi için kullanılan ilaçlar, bruksizm nedenini ortadan kaldırmaya yöneliktir. Mide sorunlarına ya da psikolojik problemlerin çözülmesine yönelik ilaçlar, bazı kas gevşeticiler bruksizm tedavi uygulamaları arasındadır. Bu tedavi yöntemleri, etken hastalığın iyileşmesini sağlayacaktır ancak diş sıkma alışkanlığı tedavi sonrasında da devam edebilir.
Gece plağı: Bu işlem için diş hekimi tarafından ağız ölçüsü alınır. Buna uygun bir diş plağı hazırlanarak hastaya teslim edilir. Bruksizm aparatı ve diş plağı olarak da bilinen gece plağı, özellikle gece diş sıkma tedavisi için etkili bir yöntemdir. Gerekli durumlarda gündüz de kullanılabilir. Benzer bir mantıkla çalışan atel ve aparatlar yardımıyla da diş sıkma tedavisi yapılabilmektedir.
Bruksizm egzersizleri: Bu uygulamalar, masseter kasının ve çenenin yumuşatılmasına yöneliktir. Bu uygulamalar “diş sıkma nasıl geçer?” sorusuna tek başına yanıt olamaz. Bununla birlikte çeşitli masaj teknikleri ile kasların rahatlaması, baş ağrısının azalması hastayı olumlu etkileyecektir. Bu nedenle diş sıkma tedavisi esnasında bu egzersizlerden de destek alınması uygun olabilir.
Bruksizm Dolgusu
Diş gıcırdatma tedavisi için kullanılan bir diğer yöntem, masseter adıyla da bilinen işlemdir. Uygulama, masseter kaslarına dolgu maddesi yardımıyla yapılmaktadır. Çenenin yan taraflarında bulunan çiğneme kasları diş gıcırdatma eylemi nedeniyle zamanla güçlenebilir. Dişlere bruksizm kaynaklı kırıklara neden olabilecek kadar yüksek bir basınç uygulanabilir. Massater tedavisi bunun engellenmesini sağlar.
Diş gıcırdatma tedavi seçeneklerinden biri olarak bilinse de çene dolgusu yalnızca fiziksel olarak diş gıcırdatmanın engellenmesini sağlayacaktır. Çene kaslarının zayıflaması, kişinin istemsizce dişlerini gıcırdatmasının önüne geçer. Yaklaşık altı ay sonra ise çene kaslarındaki dolgu vücut tarafından absorbe edilir ve işlemin tekrarlanması gerekir.
İşlem şu şekilde uygulanır;
Dört ila altı aylık periyotlar halinde yenilenen dolgu sayesinde çene kaslarının kalıcı şekilde zayıflaması ve diş gıcırdatma refleksinin kas hafızasından silinmesi mümkün olabilir.
Bruksizm Nedenleri ve Belirtileri Nelerdir?
Bruksizmin kesin nedeni tam olarak bilinmemektedir. Bununla birlikte stres, yorgunluk gibi mental etkenlerin bu problemi tetikleyebildiği tespit edilmiştir. Bruksizm nedenleri arasında bulunan bazı etkenler şu şekilde sıralanabilir;
- Epilepsi hastalığı,
- Demans,
- Parkinson,
- Bazı mide hastalıkları,
- Genetik yatkınlık,
- Yüksek dozda kafein tüketimi vb.
Bunların yanı sıra uyku apnesi ve bruksizm arasında bağlantı mevcuttur. Uyku kalitesini büyük ölçüde düşürebilen bruksizm, aynı zamanda uyku sorunlarından kaynaklanabilen bir durumdur. Bilinmesi gereken diğer bir husus, bruksizmin ilk gençlik döneminde yetişkinlerden daha sık görüldüğüdür. Bu tarz bir vakada zaman içinde kendiliğinden iyileşme olabilir. Ergenlik dönemi sonrasında görülen bruksizm ise genellikle kalıcı olma eğilimdedir. Hızlı şekilde teşhisinin ve tedavisinin yapılması gerekir.
Bruksizm Belirtileri
Diş gıcırdatması sorunu olan kişiler, uykudan kendi sesleri nedeniyle uyanabilir. Baş ve boyun ağrısıyla uyanma gibi belirtiler de diş sıkma ihtimalini düşündürmelidir. Bunun yanı sıra, diş hekimi tarafından kolaylıkla fark edilebilecek diş gıcırdatma belirtileri şunlardır;
Bu belirtiler gitgide ilerleme ve hastanın sosyal yaşamını olumsuz etkileme eğilimdedir. Ayrıca tedavi edilmeyen diş gıcırdatma problemi çene kemiğinde deformasyona, diş kayıplarına dek gidebilen pek çok soruna yol açacaktır.
Uzman Diş Hekimi Songül Mirzaoğlu Yanıtlıyor
Diş sıkma problemi masseter kaslarının fazla gelişmesine neden olur. Ayrıca dişlerdeki aşınma, diş minesinde çatlak ve deformasyonlar da bu soruna işaret etmektedir. Diş hekimi muayenesi esnasında bu semptomlar kolaylıkla tespit edilebilmektedir.
- Diş sıkma problemi nedeniyle ağız ve diş sağlığı ciddi seviyede bozulur.
- Dişlerde kırılma, çürüme, aşınma görülür.
- Masseter kaslarının fazla gelişmesi yüz şeklinde bozulmaya yol açar.
- Çene kemiği ve eklemleri bu durum nedeniyle önemli ölçüde zarar görür.
- Uyku kalitesi, diş sıkma nedeniyle büyük ölçüde düşer.
Diş sıkma sonucu özellikle çene eklemlerinde şekil değişikliği ve bozulması oluşabilmektedir. Diş sıkarken oluşan basınç, çene kayması gibi sorunlara da yol açabilir.
Diş etleri, diş sıkma esnasında oluşan basınç nedeniyle hassaslaşır. Gingivitis gibi ciddi diş eti hastalıklarına açık hâle gelir. Tedavi edilmeyen diş sıkma sonucundan diş eti iltihaplanması, kistik lezyonlar ortaya çıkması gibi sorunlar söz konusu olabilir.
- Diş sıkma teşhisinin ardından kişiye uygun tedavi seçenekleri görüşülür.
- Bu noktada gece plaklarıyla ve diğer aparatlarla tedavi uygulanabilir.
- Diş sıkmanın engellenmesine yönelik masseter yapılabilir.
Diş sıkma tedavisine ek olarak, diş sıkmanın oluşturduğu ağız ve diş hasarının da uygun şekilde tedavi edilmesi gerekecektir.